عنصر پروری برای ایجاد جاذبه توریستی در کشورهای مختلف یکی از دغدغه های دولت ها برای رونق بخشیدن بیشتر به صنعت گردشگری و ربودن گوی جذب توریست از دست دیگر رقباست. عناصری همچون : طبیعت گردی، جذابیت های اقلیمی و باستانی ، حیات وحش ، بناهای تاریخی ، معماری مدرن ، آداب و رسوم ، فستیوال ها و کارناوالها و بالاخره اسطوره سازی و افسانه پردازی دائماً مورد توجه دست اندرکاران ذیربط در امر گردشگری بوده است.
در برخی از کشورها موضوع اسطوره ها و افسانه ها آنقدر ضروری می شود که از یک بستر طبیعی خارج شده و به یک موضوع کاملاً ساختگی و تصنعی تبدیل می گردد و علی رغم این ساختگی بودن با صرف هزينه هاي گزاف آنچنان به آن رنگ و لعاب داده می شود که هیجان لازم را در افراد بر می انگیزاند و در نتیجه باعث سرازیر شدن انبوه گردشگران برای بازدید از آثار چنین اسطوره هایی می گردد.
موضوع تخیلی قصه پری دریایی رودخانه راین در كشور آلمان، قبرهای نمادین رومئو و ژولیت که از شخصیت های افسانه ای نمایشنامه شکسپیر می باشند در ایتالیا، و شخصیت های افسانه ای فیلم ارباب حلقه های پیتر جکسون در کشور نیوزیلند ، که هر ساله میلیون ها نفر را از بابت این موضوعات به آن کشورها می کشاند ، تنها بخشی از این ماجراست.
در کشور عزیز ما ایران ، علی رغم غنای بالای فرهنگي و تاریخی و انبوه اسطوره های طبیعی و آیینی آنطور که در خور چنین گنجینه هاي با ارزش فرهنگی باشد تاکنون به آن پرداخته نشده و از ظرفیت های آن در جهت شناساندن چنین جاذبه های توریستی و در نتیجه جذب گردشگران به سوي آنها استفاده نشده و این ظرفیت بالقوه بالا همچنان خالی نگه داشته شده است.
موضوعاتی همچون: فرهاد و شیرین و کوه بیستون ، سیمرغ و البرز ، رستم و زال و سيستان و زابلستان ، کمان آرش و مرزایران و توران ، دیو سفید و جنگل های مازندران ، امیر ارسلان و چاه ویل و … تنها نمونه های اندکی از افسانه های کهن و موجودات اساطیری و داستانهاي جذاب پیرامون آن می باشد که انطباق آن با قسمت های مختلف ایران می تواند محملی برای بازدید گردشگران از مناطق مربوطه گردد.
قصه های زیادی با مشترکات فراوان و با گویش های متفاوت از نسل های قدیم در فرهنگ فولکلور شمال کشور در خصوص چاله دیو حمام وجود دارد که همگی آنها به این نکته که محل زندگی و استحمام دیو ها بوده است اشاره دارد، که سینه به سینه به عنوان بخشی از تاریخ شفاهی مناطق شمالی کشور از دهلیز قرن های متمادی عبور کرده و در حال حاضر و در قرن علم و تکنولوژی خود نمایی می نماید. افسانه هایی که در هزار توی جنگل های وهم انگیز شمال با همزاد پنداری موجوداتی عجیب و غریب که از دل کوره راههای مه آلود جنگلی در قالب داستانهای بلند و گیرا و بعضاً ترسناک از زبان مادر بزرگ ها و پدر بزرگ ها، نقل شب های بلند زمستانی بوده و در کنار آتش کرسی کلبه های چوبی و گلین، بخشی از تاریخ اسطوره ای این منطقه را رقم زده است.
یکی از معدود مکانهایی که در افواه عمومی منطقه از انطباق طبیعی لازم با افسانه ها ی فراوانی دلالت دارد منطقه دیو حمام در قله ای به همین نام در نمک آبرود است که خط دوم تله کابین به آنجا منتهي می شود و داراي چاله ای به طول و عرض 35 متر و عمق 30 متر مي باشد كه مکانی خوف انگیز و راز آلود در قله ای به ارتفاع حدود 800 متر از دریا قرار دارد. این چاله بزرگ که با دیواره هایی کاملا صاف و عمودی بوسیله درخت ها وبوته های زیادی پوشیده شده است بسیار به خزینه حمام های قدیم می ماند و شکل ظاهری این پدیده نشانی از فرسایش مستمر ندارد. صخره هاي فراوان با اشكال گوناگون و پوشش خزه ای منحصر به فرد در کنار چاله های زیبای دیگر در منطقه داستانها و افسانه های اساطیری فراواني را در خود جاي داده است .
وجود چاه هایي عمودی با عمق زیاد كه به غارهاي افقی جذاب و زيبا از لحاظ پديده هاي زمين شناسي منتهي مي شوند و باز در افسانه هاي اساطيري ايران از ظرفيت لازم جهت انطباق با افسانه چاه پريان و يا مكاني براي سفر به سرزمين پريان را دارد نيز از این جمله اند.
مجموعه صخره هاي زيباي سفيد و استخواني رنگ كه در بخش جنوب غربی چاله يا خزينه «ديو حمام» قرار دارند و در اثر فرسايش جوي با اغماض بصري شبيه به مجسمه هاي سنگي افراد سواركار است و قابليت شبيه سازي با افسانه قلعه سنگ و يا همان داستان تبديل شدن سپاهيان ملك فريدون به سنگ در اثر افسون فولاد زره ديو را نيز دارا مي باشد .
در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی، رستم پس از گذشتن از خوان هفتم به جنگ اکوان دیو می رود، منطقه اي كه اين رخداد و نزاع در آن به وقوع پيوسته به گواه تاريخ و نوشته هاي باستاني و داستانهاي كهن قطعاً جایی در مازندران بوده است که نه تنها منطقه اي جنگلی بوده و دارای صخره هایی سخت و پوشیده از درخت و بيشه هايی سبز بلکه در مجاورت دریا نیز واقع شده بوده است. از آنجا که در نبرد رستم و اکوان دیو به پرتاب شدن رستم به پایین کوه و افتادن در دريا اشاره شده و ماٌوا و مکان دیو، چاله ای بزرگ بوده بر روی بلندای یک کوه كه از طريق حفره هايي به آبهاي آنجا راه داشته است ، نيز مويد اين مطلب است .
از آنجایی که محل وقوع نبرد افسانه اي، جایی در میانهء راه اردبیل تا گرگان بوده است و منطقه نمك آبرود تقریباً در حدواسط چنین فاصله اي از جهت جغرافیایی قراردارد و از سويي از پيشينه ء تاريخي و فرهنگي غني برخوردار بوده و اقوام دیر پای ایرانی د ر مجاورت آن از هزاره های قبل از ميلاد صاحب تمدن بوده اند مي توان صريح و شفاف اين انطباق تاريخي را بيان نمود:
همي تاخت لشکر چو از کوه سیل به آمل گذشت از در اردبیل
ز آمل بیامد به گرگان کشید همه درد و رنج بزرگان کشید
منطقه نمک آبرود از دیرباز محل تلاقي شاهراه تمدن گیلان و مازندران و ری نيز بوده است:
زدریای گیلان چو ابر سیاه دمادم به ساری رسید آن سپاه
همه گیل مردان چو شیر یله ابا طوق زرین و مشكين كله
دیو در تاریخ مردم منطقه هم از قدرت برخوردار، و هم داراي هنر بوده است بطوري كه در نبرد بزرگ اساطيري نیز به این نکته اشاره ای گرديده:
که ما را مکش تا یکی نو هنر بیاموزی از ما کت آید ببر
به هر تقدیر رستم پس از یک بار شکست از پس اکوان دیو برمی آید و منطقه را از پلیدی و اهريمن رهايي مي بخشد و مردم منطقه را از قدرت دیو که به جای آرامش، باعث آزار مردم و كنار رفتن روشنایی خورشيد شده بود، خلاصي می بخشد و پس از هزيمت ديو و پاك شدن منطقه از ديو و اذناب آن، چشمه هاي آب كه توسط ديو و افرادش بسته شده بود و براي حمام وارد چاله بسيار بزرگ (دیو حمام) از طريق احداث غارها و آبراهه ها گرديده بود جاري مي شود كه دقيقا اين موضوع افسانه اي منطبق با غار موجود در كف ديو حمام و چشمه هاي فراواني است كه در اطراف اين چاله بزرگ و در ارتفاعات مجاور، هم اكنون نيز وجود دارد و به چشم مي آيد، به شكلي كه در نقل قول افراد محلي، مناطق اطراف آن را هزار چشمه نيز مي گويند.
اين چاله بزرگ كه همان ديو حمام مي باشد هم اكنون به عنوان يك موضوع جذاب و بكر در قله خط دوم تله کابین نمک آبرود، دستمايهء فعالیت شرکت عمران و مسکن شمال شده است تا با همت کارشناسان مربوطه و آماده سازی مناسب، مكاني برای گذراندن اوقات گردشگران عزیز و تفرجگاهی مناسب و مطلوب برای بازديد عموم باشد.
مهندس عبدالرسول دهقان مدیرعامل شرکت عمران و مسکن شمال و شهرك توريستي نمك آبرود گفت: بدين منظور ضمن مشاوره با اساتيد تاريخ و ادبيات كشور برنامه هاي ويژه فرهنگي و طرح هایی در تفرجگاه توریستی دیو حمام در نظر گرفته ايم كه از آن جمله به موارد زير اشاره مي كنم:
1- نصب تنديس زيبا و ستبري ازرستم دستان پهلوان شاهنامه حكيم ابوالقاسم فردوسي در جوار چاله مبارزه با اكوان ديو كه جنس تنديس از چوب خاصي توسط گروهي از اساتيد مجسمه سازي كشور طراحي شده و همزمان با عيد نوروز طي مراسم ويژه ادبي و شاهنامه خواني رونمايي خواهد شد.
2- پيش بيني نقالي ، پرده خواني و شاهنامه خواني در جوار خزينه ديو حمام براي گروه هاي سني مختلف به منظور آشنايي مخاطبان جوان و نوجوان كشور با آثار ادبي غني كشور
3- حمايت از طرح هاي تحقيقاتي تاريخي و اساطيري و تشكيل كمپين افسانه هاي ديو هاي ايراني با تاكيد بر منطقه ديو حمام نمك آبرود .
4- ايجاد كتابخانه و فروشگاه كتاب هاي تاريخي و اساطيري ايران زمين در قله ديو حمام نمك آبرود .
5- ايجاد لوكيشن هاي عكاسي در منطقه براي تشريح افسانه در منطقه قله ديو حمام نمك آبرود .
6- اجراي طرح هاي فرهنگي و جشنواره هاي ادبي مرتبط با تاريخ مازندران در شهرك توريستي نمك آبرود
7- برگزاري تورهاي گردشگري تخصصي بازديد از چاه هاي پريان وغارهاي طبيعي منطقه براي علاقه مندان
وي افزود البته مجموعه توريستي نمك آبرود از طرح ها و ايده های مناسب دیگر گردشگري بر مبناي تاريخ كهن منطقه حمايت مي نماید و اين آمادگي وجود دارد تا با همكاري ساير سازمان ها و شركت هاي فعال در صنعت گردشگري طرح توسعه گردشگري « ديو حمام» در شهرك توريستي نمك آبرود تقويت و بازنگري شود.
مهندس دهقان در انتهاي سخنان خود تاكيد كرد با توجه به راهبرد جديد شركت برنامه هاي كلاني در زمينه توسعه گردشگري شهرك توريستي نمك آبرود در دست تحقيق و بررسي و حتي اجرا است كه از آن جمله مي توان به احداث بزرگترين شهر بازي خاور ميانه در بخش جنوبي شهرك توريستي نمك آبرود اشاره داشت كه با نصب يكي از دستگاه هاي رولر كاستر به جهت تعداد لوپ و فناوری، نام شهرك توريستي نمك آبرود در كتاب ركورد هاي گينس ثبت شده و بر فراز شهر بازي فراری ورلد مشهور ابوظبی قرار خواهد گرفت.
اميد می رود که در سال آینده شاهد باز شدن این گذرگاه تاريخي كه محل تلاقي داستانهاي كهن و باستاني با روزگار ما در قالب افسانه ديو حمام به عنوان نمادي از اساطير ايراني كه از جذابیت منحصر به فردي برخوردار مي باشد به روی گردشگران داخلی و خارجی باشیم.
